Ακόμη μια δεκαετία στα σοσιαλμήντια

Στην αρχή της δεκαετίας και καθώς έχαναν σε δημοτικότητα τα μπλογκ, η κοινή γνώμη φαινόταν γενικά ενθουσιασμένη με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως τα τότε δημοφιλή μέσα. Ακόμα και οι πολιτικά συνειδητοποιημένοι, παρά την ξινίλα και την καχυποψία υποβάθρου που τους διακρίνουν, πίστευαν ότι η δυνατότητα να έχεις σοσιαλμήντια στο κινητό σου θα μεταμόρφωνε την πολιτική δράση στον 21ο αιώνα. Πολλοί μίλαγαν με θαυμασμό για το πώς οργανώνονταν πορείες, συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια μέσω τουίτερ κατά τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, αν τη θυμάται κανείς. Άλλοι μίλαγαν ενθουσιασμένοι για τη χαραυγή της δημοσιογραφίας των πολιτών.

Προτού προχωρήσω, να προκαταλάβω τη συζήτηση. Η δυνατότητα βιντεοσκόπησης που προσφέρουν τα κινητά μεταμόρφωσε και θα μεταμορφώσει την ενημέρωση και την καταγραφή μαρτυριών. Όμως το θέμα δεν ήταν η καταγραφή αλλά η διάδοση.

Έτσι λοιπόν πίστεψαν πολλοί ότι το τουίτερ θα χρησιμοποιείται για την οργάνωση και τον συντονισμό κινηματικών δράσεων, όταν δεν θα λειτουργεί σαν βήμα του απλού πολίτη όπου θα διατυπώνει την κριτική του στους φορείς κάθε εξουσίας και αυθεντίας. Επίσης το φέισμπουκ χαιρετίστηκε ως ακριβώς εκείνη η πλατφόρμα στην οποία θα κοινοποιούνται και θα διακινούνται γνώμες αλλά και ντοκουμέντα όπως φωτογραφίες ή βίντεο.

Στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα το μεν τουίτερ είναι ένα χαοτικό φόρουμ ατάκας, κουραδομαγκιάς και αλληλομπινελικώματος· το όποιο πολιτικό του ενδιαφέρον εξαντλείται στο ότι χρησιμοποιείται για λακωνικές εξαγγελίες και διαγγέλματα από αυτές ακριβώς τις φιγούρες που φέρουν εξουσία και αυθεντία, με πολύ θόρυβο από κάτω.

Το δε φέισμπουκ είναι πλεόν ένα εξόχως λογοκριτικό και διακριτικά ελεγχόμενο φόρουμ αυτοέκθεσης ή αυτοπροβολής μέσα στα όρια στενών κύκλων, όπως τα φόρουμ στα τέλη του περασμένου αιώνα αλλά με εικόνες (χωρίς ρώγες) και βίντεο· το φέισμπουκ δεν διαθέτει τον δημόσιο χαρακτήρα ή την «επιδραστικότητα» που ευαγγελιζόταν. Σε αυτό το δεύτερο είναι απλώς φτωχός συγγενής του ίνστα, ο μπάρμπας που θα ήθελε να κάτσει με τη νεολαία.

Με άλλα λόγια, οι πλατφόρμες κάθε άλλο παρά ουδέτερες είναι. Επιπλέον, επειδή ζουν από τη διαφήμιση και η διαφήμιση στοχεύει πολλάκις σε φοβικές ή σε συντηρητικές πλειοψηφίες, τα μέσα ελέγχουν το περιεχόμενο που διακινείται σε αυτές: δεν είναι τυχαία που η ανοχή σε ακροδεξιές απόψεις είναι ευθέως ανάλογη με το πόσο δημοφιλείς είναι οι απόψεις αυτές μεταξύ των χρηστών.

Φτασαμε λοιπόν στην τζάμπα εκτόνωση, μακριά από την οργάνωση εξεγέρσεων.