Κερδίζει έδαφος κι όχι αδικαιολόγητα η ιδέα ότι η τρομακτική κλιματική κρίση θα φέρει το τέλος του κόσμου ή τη συντέλεια της ανθρωπότητας ή έστω του πολιτισμού όπως τον ξέρουμε. Αυτή η σκέψη παρηγορεί κάποιους, φρικάρει κάποιους άλλους, ενώ πολλούς τους κάνει να συντάσσονται με έναν μαξιμαλισμό λίγο κνίτικων προδιαγραφών κατά τον οποίο ο αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγής είναι το μόνο «επίδικο», αφού αν καταστραφεί ολοσχερώς ο πλανήτης δεν θα μείνει και τίποτε άλλο για το οποίο να μπορούμε να αγωνιστούμε.
Η κλιματική αλλαγή όμως δεν θα φέρει το τέλος του κόσμου. Ενδεχομένως τελικά να επιφέρει το τέλος του καπιταλισμού όπως τον ξερουμε, αλλά όχι με καλό τρόπο. Γενικά τίποτε δεν τελειώνει με καλό τρόπο: ούτε η απολυταρχία, ούτε η αποικιοκρατία, ούτε η δουλεία, ούτε ο γερμανικός ναζισμός, ούτε καν η φεουδαρχία δεν έληξαν με καλό τρόπο.
Η κλιματική αλλαγή φαντάζει ως η απόλυτη συντέλεια, ως το ιδανικό σενάριο ολικής καταστροφής που θα αφυπνίσει τα πλήθη. Κι όμως όχι. Η κλιματική αλλαγή θα εξοντώσει αδιανόητα πολλούς, θα δημιουργήσει θηριώδεις προσφυγιές, θα πυροδοτήσει πολέμους και θα εξανδραποδίσει δισεκατομμύρια ανθρώπους. Για την καταστροφή του περιβάλλοντος δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά: ξεκίνησε πριν δεκαετίες και θα επιταχυνθεί.
Πολλοί όμως θα συνεχίσουν να ζουν ωραιότατα και κανονικά, μέσα σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα και πίσω από κυματοθραύστες και φράγματα, προστατευμένοι θεράποντες των ελίτ ή πλήθη «κανονικών» ανθρώπων που θα συνεχίσουν την κανονικότητα του ύστερου 20ου και πρώιμου 21ου αιώνα. Θυμηθείτε το Children of Men και το Blade Runner 2049, αν όχι το Elysium. Η ζωή θα συνεχίζεται μια χαρά, απλώς για πολύ πολύ λιγότερους.
Μικρογραφία του μέλλοντος κάποιων από εμας είναι ήδη το Κατάρ: χλίδη μέσα σε ένα τοπίο μισό βάλτος μισό έρημος, στο οποίο αντιστοιχούν 6 αναλώσιμοι ξένοι εργάτες σε κάθε υπήκοο (δεν θα είμαστε για πολύ ακόμα πολίτες). Η κανονικότητα βασιλεύει για τους 313.000 υπηκόους και για κάποιους ξένους Α’ Κατηγορίας. Τα 2 εκατομμύρια Ασιατών μπορούν κάλλιστα να μένουμε στον τόπο χτίζοντας και σκάβοντας, ας έμεναν στον τόπο τους ― ένας φίλος μού έλεγε ότι φροντίζουν να κηδέψουν σωστά τους Μουσουλμάνους, π.χ. από το Πακιστάν, ενώ τους υπόλοιπους τους ξεφορτώνονται, αφού οι οικογένειές τους στο Νεπάλ δεν έχουνε χρήματα για επαναπατρισμούς σορών. Αναλώσιμοι στη ζωή και στον θάνατο, όπως ό,τι δεν ανήκει στις ελίτ ή δεν τις υπηρετεί με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο: αυτός είναι ο κόσμος των +4 και των +6 βαθμών Κελσίου.
Θυμηθείτε πότε άλλοτε το μέγεθος της επερχόμενης καταστροφής μάς έκανε να πιστέψουμε πως είτε θα αλλάξουμε ριζικά (πολλοί νομίζαμε ότι θα το πράξουμε μέσα από κινήματα και εξεγέρσεις) είτε θα αφανιστούμε. Ναι, στην Ελλάδα των αρχών της Μνημονιοκρατίας. Η αδιανόητη καταστροφή σίγουρα δεν θα πέρναγε έτσι, δεν ήταν δυνατόν. Και όντως η καταστροφή ήταν αδιανόητη και όσον αφορά τους αριθμούς και όσον αφορά τους θεσμούς και όσον αφορά τους ανθρώπους χωρίς φωνή, το 25% κάτω από το όριο της φτώχειας, δηλαδή τα ανδράποδα που έχασαν σπίτια, ευκαιρίες, την υγεία ή και τη ζωή τους και για τα οποία πειστήκαμε ότι υπήρξαν μόνο στην «εργαλειοποίησή» τους από τον Σύριζα ― λες και μέχρι το 2012 ήξερε τι του γινόταν ο Σύριζα. Οι ζημιές στην υγεία και στο κοινωνικό κράτος είναι ανυπολόγιστες, μέχρι και το ΔΝΤ το παραδέχεται, and we haven’t seen the last of it yet.
Όμως στο τέλος η κανονικότητα βασίλεψε και βασιλεύει. Και φυσικά φταίγαμε εμείς που ήμασταν λαμόγια πασοκάριοι ή κομματικοί αργόμισθοι πράσινοι και γαλάζιοι, ακόμα και όσοι δεν ήμασταν κι εργαζόμασταν σκληρά. Βεβαίως επίσης φταίγαμε εμείς που δεν αγκαλιάσαμε αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που δεν ήμασταν Ευρώπη και που είχαμε μεγάλο κράτος. Όπως και μετά την κλιματική καταστροφή θα φταίμε όλοι που πίναμε καφέ με καλαμάκι, που δεν σβήναμε τον υπολογιστή τη νύχτα, που αφήναμε τη βρύση ανοιχτή και που τρώγαμε χοιρινό αντί για μονο φακές.
Οι άπληστες ελίτ δεν φταίνε ποτέ, ούτε τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα· άλλωστε ο τρόπος ζωής μας είναι ― τάχα ― αδιανόητος χωρίς την αδηφαγία τους. Λες και μέχρι το 1980 δεν προόδευε ο κόσμος. Κι όμως αρκεί να πείσεις το κοινό σου ότι αυτό ευθύνεται για τον κλονισμό της κανονικότητάς του ― ή κάποιοι ξένοι, π.χ.
Αυτό λοιπόν το Ordnung herrscht in Berlin! αποδείχτηκε διαχρονικότερο από όσο νομίζαμε: η ανάγκη για κανονικότητα εις βάρος των πολλών, όσοι και να ‘ναι. Ελπίζω και η σχετική κατακλείδα να αποδειχτεί σύντομα καίρια, επίσης. Ελπίζω, δεν νομίζω.
Sraosha 