Αυτό που ψάχνουμε οι περισσότεροι, όσοι δεν έχουμε στεγνώσει από την κίβδηλη ταύτιση της ευτυχίας με την κατανάλωση, της προσωπικότητας με την ψυχική ασθένεια και της άποψης με τη μιμητική σαχλαμάρα, είναι το πέρασμα σε μια ζώνη ελευθερίας.

Για πάρα πολλούς από εμάς η μόνη ζώνη ελευθερίας που θα μας χαριστεί ποτέ είναι αυτή που οικοδομούν η φαντασία, η φαντασίωση και το όνειρο. Για επίσης πολλούς η ζώνη ελευθερίας γνέθεται από μουσική, ταινίες και σειρές, ονειροπόληση… Εάν διαθέτουμε το ελάχιστο οικονομικό και κοινωνικό προνόμιο ίσως να μας χαριστεί και ένας λιγότερο ή περισσότερο «ευρύς χώρος προσωπικής νωχέλειας, […] χωρίς τον [οποίο] καμία ανθρώπινη απελευθέρωση και καμία κοινωνική χειραφέτηση δεν είναι εφικτή».

Όπως πάντα, τα πράγματα γίνονται πιο ενδιαφέροντα όταν οι ζώνες ελευθερίας γίνονται πιο συλλογικές: από μικρά διαμερίσματα και ρωγμές ελεύθερου χρόνου όπου καταφεύγουν ζευγάρια για να ζήσουν στιγμές ή ζωές ολόκληρες μέχρι συλλογικότητες και safe spaces και παρέες, ακόμα και όσα τον καιρό της πανδημίας αποκαλούνται κάπως υπεροπτικά «bubbles».

Βλέπω ένα ντοκυμαντέρ για το American Place Theater του Wynn Handman. Ο τύπος όχι μόνο δίδαξε γενιές ηθοποιών προστατεύοντας κι ενθαρρύνοντάς τους αλλά άνοιξε το θέατρο στους Αφροαμερικανούς δημιουργούς, στους Ασιατοαμερικανούς δημιουργούς, στις γυναίκες δημιουργούς, ενώ ανέβασε έργα που δεν ήθελε κανείς να δει, στην αρχή τουλάχιστον. Έτσι γίνονται οι δουλίτσες· και έτσι, ορθότερα.

Οι ζώνες ελευθερίας είναι εύθραυστες και πολύτιμες. Επίσης έχουν ένα μειονέκτημα: όταν πάψουν να επεκτείνονται καταντούν σκάφανδρα ή, στην καλύτερη περίπτωση, ενυδρεία.

Μέρος λοιπόν του τι επιδιώκουν τα κινήματα αντίστασης και απελευθέρωσης κάθε είδους είναι ο πολλαπλασιασμός των ζωνών ελευθερίας και η διαρκής επέκταση όσων ήδη υπάρχουν: από τον ποιοτικό ελεύθερο χρόνο μέχρι τα καταφύγια κακοποιημένων γυναικών, από την ερωτική ελευθερία μέχρι αυτοργανωμένες συλλογικότητες, από ομάδες ονλάιν μέχρι πραγματικά οριζόντια κινήματα.

Οι τρόποι δεν θα είναι πάντα κόσμιοι και δεν χρειάζεται. Άλλωστε, σπανίως η απελευθέρωση, από την πιο δειλή μέχρι την πιο βίαιη, είναι υπόθεση κοσμιότητας, ενώ συνήθως απαιτεί αρετή και τόλμη.