Atque in Ecclesia nulla salus

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Δύο μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας που θα έπρεπε να έχουνε κάνει πολύ ντόρο είναι τα (αμετάφραστα στα ελληνικά) A canticle for Leibowitz (1960) του Walter M. Miller Jr. και The Sparrow (1996) της Mary Doria Russell. Για το πρώτο έχω γράψει εδώ τρεις αράδες. Πρόκειται για αμφίθυμο και πολύ πονηρό βιβλίο, βαθιά καθολικό μα βαθύτερα απαισιόδοξο: αφηγείται μια ανοικονόμητη σάγκα για την Καθολική Εκκλησία και το μέλλον του κράτους μετά τον πυρηνικό πόλεμο, με σκηνές που σου μένουν — και δεν το λέω με την καλή έννοια, εννοώ που σε στοιχειώνουν: ποτέ πια δεν θα μου ξαναφανεί αθώα πόρτα που ανοίγει προς τα έξω. Η σύλληψη της Ιστορίας στο βιβλίο είναι αντιχριστιανική αλλά εντελώς καθολική (αφήνω τον αναγνώστη να ανακαλύψει πώς είναι αυτό εφικτό), ενώ ο γενικότερος προβληματισμός πάνω στην Ιστορία και στην ανθρώπινη φύση είναι επιπέδου Σολάρις (και του βιβλίου του Σ. Λεμ και της ταινίας) αλλά και του «Αναρχικού των δύο κόσμων» (The Dispossessed) της Ούρσουλα Λε Γκεν. Το Sparrow είναι πολύ διαφορετικό βιβλίο. Δοσμένο σαν περιπέτεια και χρονικό ανακάλυψης, είναι μια απαισιόδοξη εκδοχή του Contact του Σέιγκαν. Η υπόθεση πάει ως εξής: εντοπίζουμε εξωγήινους μέσα από ραδιοφωνικές εκπομπές τους, τραγουδούν μαγευτικά, οι ηγέτες και οι διεθνείς οργανισμοί δεν ξέρουν τι να κάνουνε· οπότε η Καθολική Εκκλησία επωφελείται από την αδράνεια και στέλνει στη ζούλα δική της αποστολή στον πλανήτη των ασμάτων με επικεφαλής ένα Ιησουίτη γλωσσολόγο. Ακολουθεί ένα πολύ ενήλικο βιβλίο, ώριμο και πικρό, που μπορεί να διαβαστεί και ως μια ελεγεία για το πόσο μικρός κι άσπλαχνος είναι ο Θεός μας μέσα σε ένα τόσο αχανές και, τελικά, υπερβατικό σύμπαν: Matthew ten, verse twenty-nine: «Not one sparrow can fall to the ground without your Father knowing it.»
But the sparrow still falls. Γραμμένο με τον τρόπο των περιπετειών και των ευπώλητων page turner, περνάει το βαρύθυμο μήνυμά του υπαινικτικά. Παράλληλα σε βάζει στη διαδικασία να αναλογιστείς πόσο στενοί (αλλά και απελευθερωτικοί) είναι οι περιορισμοί της ανθρώπινης φύσης. Υπάρχει και κριτική στην εξουσία, που γίνεται αντιληπτή σαν φεουδαρχία, κριτική που δεν γίνεται ανοιχτά παρά μέσα από την αποτύπωση των συνεπειών της, ιδίως στον πλανήτη των τραγουδιστών. Ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις των συγγραφέων τους, το μήνυμα και των δύο βιβλίων οδηγεί στην παράφραση γνωστού τσιτάτου που έβαλα με τα κολλυβολατινικά μου για τίτλο: ούτε μέσα στην Εκκλησία υπάρχει σωτηρία.

Σχολιάστε